Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2015

Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τον Τουρισμό.

Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τον Τουρισμό.
Απάντηση στο success story του ΣΕΤΕ.

* του υπ. Βουλευτή Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ
Στέφανου Σαμοΐλη

Στο ευχετήριο μήνυμά του για το έτος 2015, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Α. Ανδρεάδης εξέφρασε την αγωνία του για τα “μαύρα σύννεφα” που συγκεντρώνονται ενόψει των εκλογών, λόγω απουσίας ουσιαστικής αναπτυξιακής πρότασης [υπονοώντας και από τον ΣΥΡΙΖΑ] που θα θωρακίσει το “θαύμα” του ελληνικού τουρισμού.

Η αγωνία αυτή, συνοδεύτηκε από μια θριαμβολογία για τα επιτεύγματα του ΣΕΤΕ και του τουρισμού - θεμιτή κατά τα άλλα - μακριά όμως από την εμπειρική πραγματικότητα της ελληνικής οικονομίας. Οφείλουμε λοιπόν μια απάντηση, που εξαιτίας της κρίσιμης κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, οφείλει να μην είναι αποπροσανατολιστική.

Έωλο το success story στον τουρισμό.

Η αύξηση του αριθμού αφίξεων και η απόσπαση νέων μεριδίων της διεθνούς αγοράς που επικαλείται ο κ. Ανδρεάδης, όλοι γνωρίζουμε ότι δεν συνοδεύτηκε από σημαντική αύξηση του τζίρου των τοπικών οικονομιών. Σημειώθηκαν ελάχιστα συγκριτικά επιπρόσθετα οφέλη στο έμμεσο οικονομικό σύστημα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του εμπορίου, της εστίασης, της διαμονής και της πρωτογενούς παραγωγής. Ακόμα όμως και στην περίπτωση αύξησης των εσόδων από τα τέλη αεροδρομίων, από τη στιγμή που αυτά δεν ανταποδόθηκαν στα τοπικά περιφερειακά αεροδρόμια, πήγαν για την κάλυψη της μαύρης τρύπας του Υπ. Οικονομικών, δηλαδή για την κάλυψη δανειακών μνημονιακών υποχρεώσεων.

Υπενθυμίζουμε ότι, σε σχέση με το 2009 η κρίση στην ευρωζώνη και η μνημονιακή πολιτική βίαιης λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης στην Ελλάδα, έχουν προκαλέσει μια σημαντική μείωση της κατά κεφαλήν τουριστικής δαπάνης (από 697€ το 2009 στα  646€ το 2012), καθώς και του μεριδίου της Ελλάδας στην Ευρώπη (από 3,2% το 2009 στο 2,9% το 2012) και στον κόσμο (από 1,7% το 2009 στο 1,5% το 2012). Η Ελλάδα, κατά τα τελευταία 3 χρόνια του Μνημονίου (2010 - 2012) είναι στη 17η θέση σε επίπεδο αφίξεων, ενώ έχει πέσει στην 23η θέση σε επίπεδο εισπράξεων (από 15η το 2009) και βρίσκεται στην 32η θέση σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας (από 24η το 2009) απέναντι στις λεγόμενες «ανταγωνίστριες χώρες» (Ισπανία, Κύπρος, Κροατία, Τουρκία κτλ).

Όσον αφορά δε στις αφίξεις στην κρουαζιέρα, σημειώνουμε ότι πρώτον ο ελλιμενισμός σε πολλά διαφορετικά λιμάνια της ίδιας χώρας δεν συνιστά πολλαπλές αφίξεις για τη χώρα, δεύτερον η Ελλάδα υστερεί σε υποδομές homeporting για να μπορέσει να αναπτύξει συναφείς επικερδείς δραστηριότητες (καύσιμα, τροφοδοσία, διαμονή, μεταφορά) και τρίτον η κρουαζιέρα αποτελεί την αυστηρότερη μορφή «all inclusive» όπου οι επιβάτες πηγαινοέρχονται στους χώρους επίσκεψης, χωρίς συχνά να καταναλώνουν ούτε τα ελάχιστα προσδοκώμενα. Αυτοί λοιπόν που ωφελήθηκαν από την αύξηση των αφίξεων, ήταν κυρίως τα ολιγοπώλια των πολυεθνικών εταιριών.

Οι νέες εποχικές θέσεις εργασίας που κατά τον κ. Ανδρεάδη ανέρχονται σε 100.000, δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε ότι δεν μείωσαν το κόστος διαβίωσης των εργαζομένων, δεν αύξησαν την αγοραστική τους ικανότητα και πολύ περισσότερο δεν μείωσαν το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων. Υπό συνθήκες υπερφορολόγησης και υπερχρέωσης τόσο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όσο και των παραγωγικών συντελεστών εξαιτίας των μνημονιακών πολιτικών, οι εν λόγω θέσεις εργασίας (γνωστές επιπλέον για την εργασιακή και ασφαλιστική τους ασυδοσία) δεν μπορούν να αποτελούν έπαθλο μιας μνημονιακής αντεργατικής και αντικοινωνικής πολιτικής. Είναι θέσεις εποχικές, ελαχίστων και συνήθως καθυστερημένων απολαβών, ελαστικών έως ανύπαρκτων συμβάσεων και ακραίων ποιοτικών συνθηκών. Για το ΣΥΡΙΖΑ, τα μεγέθη που αφορούν στην κοινωνική ευημερία και την πρόοδο του τουρισμού στην Ελλάδα, δεν έχουν μόνο ποσοτικές μεταβλητές, αλλά και ποιοτικές.

Για τη συμβολή του τουριστικού τομέα στο ΑΕΠ της χώρας που ξεπερνάει το 20%, η απάντηση είναι απλή. Αφενός δεν υπάρχει τρόπος να υπολογιστούν με ακρίβεια τα συνολικά έσοδα του ευρύτερου οικονομικού συστήματος του τουριστικού τομέα που άπτεται επί δεκάδων παραγωγικών κλάδων, αφετέρου, το 2014 το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε κατά 22,2% σε σχέση με το 2009 και είναι ήδη χαμηλότερο από το ΑΕΠ του 2001. Αδιαμφισβήτητα ο τουρισμός παραμένει βασικός πυλώνας της οικονομίας, αλλά εδώ γίνεται εμφανές το άγχος του ΣΕΤΕ για τη δημιουργία ενός αντίστοιχου success story στον κλάδο του.

Επιμονή του ΣΕΤΕ σε ένα κορεσμένο και παθογενές μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης.

Αξίζουν όμως δυο παρατηρήσεις:
  • Ο ΣΕΤΕ και ο κ. Ανδρεάδης υπερθεματίζουν καιρό τώρα, για την ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αερολιμένων. Ο βαθμός εξάρτησης του Τουρισμού στην Κέρκυρα, για παράδειγμα, από τις αερομεταφορές ανέρχεται στο 85%. Άρα το αεροδρόμιο συνεισφέρει έμμεσα στο ΑΕΠ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων περίπου το 25,7 %, ενώ συνεισφέρει έμμεσα στο ΑΕΠ της Κέρκυρας περίπου το 56,6 %. Συνιστά λοιπόν κραυγαλέα αντίφαση, να υπερασπίζονται μια μνημονιακή πολιτική που παίζει στα ζάρια τις κερδοφόρες αναπτυξιακές υποδομές από τις οποίες έχουν υψηλό βαθμό εξάρτησης τόσο ο Τουρισμός όσο και το ΑΕΠ της χώρας.
  • Κατ' αντιστοιχία το ίδιο ισχύει και για το φορολογικό σοκ που ετοιμάζει η μνημονιακή κυβέρνηση (για το οποίο ουδέν σχόλιο ακούστηκε από το ΣΕΤΕ) κατά το οποίο επιβάλλεται ο διπλασιασμός του συντελεστή ΦΠΑ των ξενοδοχείων από το 6,5% στο 13% και η κατάργηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ που ισχύσει σήμερα στα νησιά του Αιγαίου.
Το σημαντικότερο όμως, είναι ότι η οπτική του ΣΕΤΕ τόσο για το υπάρχον κορεσμένο τουριστικό μοντέλο ανάπτυξης όσο και για τη φιλοσοφία περί επιχειρηματικότητας, κέρδους και ανταγωνιστικότητας, είναι προβληματική και διαιωνίζει παθογενείς καταστάσεις όχι μόνο για τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος και την ορθολογική διαχείριση των φυσικών  πόρων, αλλά και για τις συνθήκες εργασίας στον κλάδο και τη βιωσιμότητα του σημαντικού πυλώνα της ελληνικής οικονομίας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επιπρόσθετα, το μοντέλο που υπερασπίζεται ο ΣΕΤΕ, δια μέσου της υπερσυγκέντρωσης τουριστικών κεφαλαίων σε όλους τους υποκλάδους του τουριστικού συστήματος, προκρίνει την ανάδυση ενός είδους γκετοποιημένων διακοπών σε   “προστατευόμενες περιοχές” με πλήρη χειραγώγηση και εκμετάλλευση του οικονομικού, παραγωγικού και πολιτιστικού περιεχομένου της τουριστικής κατανάλωσης. Αυτό αποδεικνύει η εμπειρία, έτσι όπως διατυπώνεται ρητά στις ανακοινώσεις σωματείων και των παραγωγικών φορέων της Ερμιονίδας [του παράδεισου των 180 off shore εταιριών που έστησαν ένα άβατο για το ΣΔΟΕ, τον ΕΟΤ, και το ΙΚΑ υιοθετώντας το μοντέλο all inclusive]. Αυτό αποδεικνύει και η περίπτωση της Ισπανίας.

Πρόσφατο παράδειγμα, αποτελεί η επένδυση του ακινήτου της Κασσιόπης Κέρκυρας, που προβλέπει αποκλειστική οικονομική τουριστική ζώνη με υψηλά εισοδηματικά κριτήρια, άκρως επιζήμια τόσο για τους υδροβιότοπους, την Ποσειδωνία και το ενδιαίτημα της Βίδρας, όσο και για την τοπική οικονομία. Τα επιχειρήματα περί πολλαπλών πλεονεκτημάτων είναι φρούδα και παραπλανητικά, διότι το ποσοστό του τζίρου της επένδυσης που θα επιστρέψει στην τοπική οικονομία, είτε ως προμήθεια πρώτων υλών για το ενεργειακό ή αγροτοδιατροφικό τομέα, είτε ως προμήθεια οικοδομικών υλικών συντήρησης, είτε ως τοπικές ναυτιλιακές και συγκοινωνιακές υπηρεσίες, είτε ως άνοιγμα αγοράς σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ιματισμού, καθαριστηρίων κλπ, είτε ως αναβάθμιση των όμορων τουριστικών περιοχών, είναι απειροελάχιστο. Επίσης, το μοναδικό άμεσο οικονομικό όφελος της τοπικής κοινωνίας από τις διαδικασίες ανέγερσης, κατασκευής, οδοποιίας, εργολαβίας κλπ, θα μπορούσε κάλλιστα να ισοδυναμεί με τα χρήματα που θα έπεφταν στην τοπική οικονομία από τη συντήρηση του Castello Mibelli και της Villa Rossa ή τα έσοδα από την ανέγερση τριών σχολείων στην περιφέρεια του νομού. Υπάρχει όμως και ένας άλλος υπολογισμός. Από τέσσερα μόνο έργα ΕΣΠΑ στον ιστό της πόλης της Κέρκυρας, θα χρυσοπληρώσουμε για το φαγοπότι των προηγούμενων τοπικών αρχών, τουλάχιστον 13 εκατομμύρια ευρώ. Αν σε αυτά προσθέσουμε και τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ των χαμένων έργων στον πρώην Δήμο Κασσωπαίων, τότε προκύπτει το εύλογο πολιτικό ερώτημα: “γιατί περιμένουμε σα μάννα εξ ουρανού μια τόσο καταστροφική επένδυση για το περιβάλλον, την ίδια στιγμή που “πετάμε” και ρίχνουμε στις πλάτες του κερκυραϊκού λαού πάνω από 15 εκατομμύρια ευρώ”; Αυτά είναι ζητήματα που θίγουν τον πυρήνα της πολιτικής για την τουριστική ανάπτυξη και στα οποία περιμένουμε να απαντήσει με επιχειρήματα ο ΣΕΤΕ.

Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ: τουρισμός με κοινωνική ανταποδοτικότητα.

Συνοπτικά λοιπόν, τονίζουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας πλήρη επίγνωση των καταστροφικών συνεπειών των πολιτικών τουριστικής ανάπτυξης που ακολουθούνται μέχρι σήμερα, οι οποίες οδήγησαν και οδηγούν στη δραματική υποβάθμιση του συνόλου της τουριστικής δραστηριότητας και των παραγωγικών συντελεστών της, προτείνει μία δέσμη στρατηγικών επιλογών και ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, τόσο σε θεσμικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, οι οποίες, σε συνδυασμό με τη γενικότερη σταθεροποίηση της οικονομίας, θα συμβάλλουν ώστε το τουριστικό προϊόν να αναπτυχθεί με νέους, ισχυρά ποιοτικούς, κυρίως όμως βιώσιμους όρους, με σεβασμό προς το περιβάλλον και με ισχυρό κοινωνικό προσανατολισμό.

Η εθνική στρατηγική μας, επιδιώκει την εφαρμογή των παρακάτω εξαιρετικά κρίσιμων πολιτικών πρακτικών και μέτρων, που εξειδικεύουν τις κατευθύνσεις και τους στόχους μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
  1. Ο επανακαθορισμός των χρήσεων γης (χωροταξικός σχεδιασμός) και η ολοκλήρωση του εθνικού κτηματολογίου.
  2. Η στήριξη και ανάπτυξη των τουριστικών επιχειρήσεων και της συλλογικής τουριστικής επιχειρηματικότητας.
  3. Η ρύθμιση των οφειλών των μικρών επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολουμένων στο δημόσιο και σε ασφαλιστικά ταμεία και η μείωση των συντελεστών Φ.Π.Α. στις άμεσα ή έμμεσα συνδεόμενες με τον τουρισμό επιχειρήσεις.
  4. Η ίδρυση Τουριστικού Επιμελητηρίου ως ΝΠΔΔ.
  5. Επαναπροσδιορισμός και θέσπιση ενιαίου πλαισίου διενέργειας όλων των προγραμμάτων Κοινωνικού Τουρισμού.
  6. Η διεύρυνση των κατηγοριών των επιλέξιμων προς χρηματοδότηση επιχειρήσεων του επενδυτικού νόμου (ν. 3908/2011).
  7. Η δημιουργία και η προώθηση ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με προτεραιότητα και κατεύθυνση τις ήπιες μορφές ανάπτυξης  και στόχο την ουσιαστική διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, τη σύνθεση στοχευμένων θεματικών, τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, την εισαγωγή καινοτομιών και την προσέλκυση νέων κατηγοριών τουριστών-επισκεπτών.
  8. Εφαρμογή αντικειμενικά μετρήσιμων αναπτυξιακών δεικτών και κριτηρίων κοινωνικής ανταπόδοσης.
  9. Ενίσχυση μικρών επιχειρηματικών ή γεωργικών δραστηριοτήτων (του πρωτογενούς ή δευτερογενούς τομέα) που συμβάλλουν στη ολοκληρωμένη κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη του προορισμού.
  10. Η εκπόνηση και υλοποίηση ενός  Ολοκληρωμένου Σχεδίου Προώθησης και Προβολής (ΟΣΠΠ).
  11. Η ακύρωση των αντιλαϊκών και αντεργατικών νόμων, η αποκατάσταση της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΣΣΕ) και των συλλογικών συμβάσεων, η επαναφορά του κατώτατου μισθού και των συνδεόμενων με αυτόν επιδομάτων, στα προηγούμενα επίπεδα.
  12. H κατάργηση των διατάξεων του ν. 3986/2011, που αποκλείει χιλιάδες εργαζόμενους σε εποχικά επαγγέλματα από τη χορήγηση επιδόματος ανεργίας.
  13. Η άμεση ανασυγκρότηση, αναβάθμιση και αποτελεσματική ενεργοποίηση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, με στόχο να περιοριστούν δραστικά οι παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας και η άμεση  αναβάθμιση των Οργανισμών Εργατικής Κατοικίας και Εργατικής Εστίας.
  14. Η δημιουργία Εθνικού Μητρώου Εργαζομένων των Τουριστικών Επιχειρήσεων και η επέκταση των αρμοδιοτήτων του υφιστάμενου Γραφείου Διασύνδεσης του Οργανισμού Τουριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΟΤΕΚ).
  15. Η ένταξη των ειδικοτήτων των ΕΠΑΛ - ΕΠΑΣ και των ΙΕΚ σε ένα επαρκές, σύγχρονο και αξιόπιστο δίκτυο δημόσιας μεταλυκειακής τεχνικής - επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, ως βασικό συστατικό στοιχείο της δημόσιας εκπαίδευσης.
  16. Άρση των αλληλοεπικαλύψεων και ουσιαστική αναβάθμιση των δημόσιων οργανωτικών δομών  και αρμοδιοτήτων της διοίκησης του τουρισμού, με σκοπό τη δημιουργία ενός απλού και σαφούς αλλά  ισχυρού δημόσιου Διοικητικού Πλαισίου.
  17. Ριζική αναθεώρηση του σχεδιασμού και της υλοποίησης των ελέγχων της τουριστικής αγοράς με τη δημιουργία κλιμακίων μεικτού χαρακτήρα (ΥΠΟΤ, ΕΟΤ, Τ.Ε.) για τη διενέργεια ενιαίων ελέγχων του τουριστικού προϊόντος.
  18. Ενδυνάμωση και αναδιάρθρωση του δημόσιου οργανισμού ΕΟΤ.
  19. Ίδρυση δημόσιου-κοινωνικού φορέα παροχής ακτοπλοϊκών υπηρεσιών.
  20. Ίδρυση δημόσιου εθνικού αερομεταφορέα με όρους μεσο-μακροπρόθεσμης τουριστικής πολιτικής και επαναλειτουργία της τεχνικής βάσης της πρώην Ολυμπιακής Αεροπορίας υπό δημόσιο κρατικό έλεγχο.
  21. Κατάργηση του ΤΑΙΠΕΔ και των σχετικών συμβάσεων και ακύρωση του υπάρχοντος νομικού πλαισίου αξιοποίησης περιφερειακών αεροδρομίων.
Κλείνοντας, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο πολιτικός σχεδιασμός του ΣΥΡΙΖΑ για την ανάπτυξη της Ελλάδας, στηρίζεται σε ένα διαφορετικό αξιακό σύστημα που επαναπροσδιορίζει το υπάρχον πρότυπο ευημερίας και αντιπαλεύει την υπάρχουσα ανάλγητη νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία της κερδοφορίας και της εκμετάλλευσης. Στηρίζεται στις  πανανθρώπινες αξίες της κοινωνικής συνοχής, της δικαιοσύνης και της ισότητας των ανθρώπων. Σε αυτές τις δημοκρατικές   βάσεις και με το βλέμμα στραμμένο στην αντιμετώπιση της σημερινής οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, ως πρώτη προϋπόθεση για την αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας μας, θέτουμε την άμεση έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια και την πρακτική των διεθνών   χρηματοπιστωτικών μηχανισμών. Θέτουμε την εφαρμογή ενός σταθερού, δίκαιου, κοινωνικά αναδιανεμητικού και προοδευτικού φορολογικού συστήματος, με ταυτόχρονη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής και της διαφθοράς, σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Θέτουμε ως πρώτη προϋπόθεση, τη συμμετοχή του λαού στον ιστορικό αγώνα που δίνει σήμερα η ριζοσπαστική αριστερά, για το τέλος της διαπλεκόμενης και πελατειακής κουλτούρας των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων.

Υπό αυτό λοιπόν το πρίσμα βλέπουμε και τον Τουρισμό, γι' αυτό και θα επιδιώξουμε την οργανική ένταξη του κλάδου της τουριστικής οικονομίας στο συνολικό σχέδιο ανασυγκρότησης της παραγωγικής βάσης της χώρας.

Στέφανος Σαμοΐλης
υπ. Βουλευτής Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου